Farklı coğrafyalarda yaygın olarak görülen fenomen komplo teorilerine, başka perspektiflerden bakılıyor. Komplo teorileri, kültürel ve siyasi bağlamlarla da şekilleniyor. Bazıları bu teorileri spekülasyonlara dayandırarak savunurken kimileri de toplumsal olayların ardındaki potansiyel gizli dinamikleri ortaya çıkarmaya çalışıyor.
YouGov’un 24 ülkede, 25 binden fazla insanı kapsayan bu araştırmasında, ülkelerin en yüksek ortalama inanca sahip teorileri listelenmişti. Türkiye ise bazı konularda kendini bayağı bir inandırmış ve ilk sıralarda yerini almış. Listeyi popülerliğine göre sıralayacağız.
11 Eylül saldırısına Amerika hükûmeti de yardım etti.
11 Eylül saldırılarının Bin Ladin tarafından yapıldığı açıklansa da bazı ülkelerde bunun Amerika hükûmeti destekli olduğuna inanılıyor. Amerikalıların buna inanması ise diğer ülkelere oranla daha düşük. 1004 kişiden sadece yüzde 17’si bu iddianın arkasında. 1041 Türk’ün yüzde 41’i ise bu komplo teorisine inanıyor. Türkiye, inananların çokluğu ile listenin 1. sırasında.
Donald Trump, 2016’da Rus hükûmetiyle komplo kurdu.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim ekibinin üyelerinin, 2016 ABD seçimlerini kazanmasına yardımcı olmak için bilerek Rus hükûmetiyle birlikte çalıştıkları teorisi listede 2. sırada yer alıyor.
Buna en çok inanan ise Kenya oluyor. Kenyalıların yüzde 54’ü bu teoriye kesinlikle veya muhtemelen cevabını veriyor. Bu komplo teorisinin bir başka özelliği de var. O da diğer teorilere daha şüpheci yaklaşan insanların bu iddiaya inanç düzeyleri daha yüksek. Türkiye, yüzde 33’lük oranı ile listenin 16. sırasında.
Aşıların zararlı etkileri, bilinçli olarak halktan gizleniyor.
Listenin üçüncü sırasındaki bu komplo teorisine en yüksek inanç yine yüzde 54 ile Kenya’dan oluyor. Kenya’yı ise yüzde 50 ile Nijerya, yüzde 49 ile de Güney Afrika takip ediyor. Türkiye, yüzde 32’lik inanan kişi ile ülkeler arasında 9. sırada. İsveç, Büyük Britanya ve Danimarka ise en düşük seviyede.
Aşının yanı sıra koronavirüsün güçlü insanlar tarafından yaratılma efsanesi ve virüsün gerçekte var olmadığı yönündeki iddialara inanma olasılıkları ise daha düşük. Yüzde 30 ile Hindistan, buna inanan ülke. Japonya’nın ve Danimarka’nın ise yüzde 4’ü buna inanıyor.
Resmî olarak kimin sorumlu olduğuna bakılmaksızın hükûmetleri, diğer kuruluşları ve dünyayı gizlice kontrol edip yöneten bir grup insan var.
Türkiye’nin en çok inandığı teori, dünyanın kontrolünün başkasının elinde olduğu. Ancak Türkiye, bu sıralamada ilkte değil. Ülkemiz yüzde 45 oranı ile 7. sırada iken yüzde 72 ile Kenya başı çekiyor. Yüzde 69 ile Nijerya, yüzde 61 ile de Güney Afrika listenin ilk sıralarında.
İnsan yapımı küresel ısınma fikri, insanları kandırmak için icat edilen sahtekârlık.
Hindistan, yüzde 32 oranla bu teoriye en çok inanan ülke. Yüzde 26 Tayland ve Brezilya ise listenin ikinci sırasına beraber oturuyor. Türkiye ve İsveç ise %14’lük payla 18. sırada. Bu konuda listenin epey gerisinde sayılırız. Yüksek oranda inanan ülkeler için ise NASA’nın sözde açıklaması sebep gösterilebilir.
Bir dönem sosyal medyada NASA’nın küresel ısınmadan insanların değil Güneş’in sorumlu olması nedeniyle insan yapımı iklim değişikliğinin aldatmaca olduğunu kabul ettiği bir gönderi dolaştı. NASA’nın web sitesinde biraz araştırma yapınca bu iddianın yanlış olduğu anlaşılıyor. NASA, insan faaliyetlerinin iklim değişikliğine katkısını açıklayan birçok açıklama mevcut. Ancak görüyoruz ki inananlar, bu kısmı pek araştırmış değil.
İnsanlar uzaylılarla temas kurdu ve bu gerçek, kasıtlı olarak kamuoyundan gizlendi.
Uzaylılar ile teoriler bitmek bilmediği gibi uzun süredir var olan iddialardan biri de bu olsa gerek. Kesin uzaylılarla temasımız var ve bazıları bunu bizden saklıyor. Buna en çok inananların başında ise yüzde 37 oranla Hindistan geliyor. Yüzde 36 ile hemen gerisinden Meksika geliyor. Türkler ise yüzde 26 ile 8’de.
AIDS, gizli bir grup tarafından kasıtlı olarak yaratıldı ve dünya çapında yayıldı.
Aşı gibi AIDS de kasıtlı rahatsızlıklarda yerini alıyor. Dünyada en fazla AIDS’li insanın yaşadığı Güney Afrika, buna inananlar listesinde de yüzde 40 ile ikinci sırada. Yüzde 43 ile Kenya ise ilk sırada. Türkiye ise bu konuda 5. sırayı kimseye kaptırmıyor. Yüzde 26’lık oranla bazı kişiler bu teoriye de inanıyor.
Holokost’un resmî anlatımı bir yalandır ve II. Dünya Savaşı’nda Naziler tarafından öldürülen Yahudilerin sayısı bilerek abartıldı.
Nazi denilince aklımıza tabii ki Almanya geliyor. Ancak tüm komplo teorilerine Almanya’dan katılım gelse de bu kısımda ülkenin verileri bulunmuyor. Yüzde 35 ile Hindistan bu konuda da ilk sırada. Yüzde 34 ile de hemen arkasından Tayland geliyor. Türkiye ise yüzde 23 ile bu konuya da katılım göstermiş ve yine 5. sırada yer almış. Birleşik Krallık Büyük Britanya’nın yüzde 4’lük doğrulaması, listenin en sonunda.
1969’taki Ay’a iniş sahteydi.
Ay’a gitmenin komplo teorisi olması uzun zamandır hayatımızda. Ancak listenin 10. sırada yer alması konunun sanki biraz eskidiğini gösteriyor. Bunun sebeplerinden biri belki de Mars’a gidildiğine inanılmaması olabilir mi? Ne de olsa bir grup, Ay gibi Mars’ı da yalanlıyor. Ay’a inişin sahte olduğunu en çok savunan kesim yüzde 36 ile Tayland. Yüzde 31 ile de Tayland’ı Rusya takip ediyor. Türkiye ise yüzde 21’lik oranla Kenya ile 6. sırayı paylaşıyor.
Komplo teorilerine inanma düzeyleri nasıl?
24 ülke arasından Hindistan, 10 komplo teorisine kesinlikle veya muhtemelen doğru yanıtı vererek en yüksek ortalama insan oranına sahip. Güney Afrika, Kenya ve Nijerya’nın da komplo teorilerine desteği yüksek. Bu yüksekliğe neden olan etmenlerden biri de dünyayı gizlice yöneten bir grup insanın olma teorisi.
Danimarka ise 10 komplo teorisinde kesinlikle veya muhtemelen doğru yanıtı veren en düşük ülke. Japonya da oranı düşük ülkeler arasında.
Türkiye yüzdelerine katkı sağlayanlardan biri de siz misiniz?
Komplo teorileri ile ilgili diğer içeriklerimiz:
